WAŻNA INFORMACJA - strona korzysta z plików Cookie
Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies i podobnych technologii m.in. w celach reklamowych i statystycznych oraz w celu dostosowania prezentowanej zawartości do potrzeb odwiedzających. Korzystanie z naszego serwisu internetowego bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci Twojego komputera.

Akademia Polskiej siatkówki

  
Dane do logowania
Wcześniej głosowałeś na ten artykuł. Nie ma sensu robić tego po raz drugi. Twój głos nie może zostać zapisany.

Umowa o świadczenie usług sportowych

Konsekwencją wprowadzenia do treści art. 22 ust. 2 "Ustawy o kulturze fizycznej" możliwości zatrudniania zawodników profesjonalnych na podstawie umów cywilnoprawnych jest uprawnienie do, w miarę dowolnego, kształtowania treści tychże umów. Całkowitą swobodę w tej materii włączają przepisy prawa powszechnego oraz prawa wewnętrznego, statutoworegulaminowego, właściwych polskich związków sportowych. W sprawach nie uregulowanych w tych źródłach prawa w sposób bezwzględnie obowiązujący strony zawodniczego stosunku prawnego mają całkowitą swobodę. Mogą zatem przyjąć na siebie dowolne zobowiązanie, lecz tylko takie, które nie będzie jednocześnie sprzeczne z właściwości (naturę) stosunku prawnego, ustaw ani zasadami współżycia społecznego. Powyższe wynika z dyspozycji art. 3531 KC, ustalającego w polskim prawie tzw. zasadę swobody umów.

Elementy kontraktu

Korzystając z tego, w praktycznej działalności polskich klubów sportowych wprowadza się do treści profesjonalnych kontraktów sportowych następujące postanowienia:23

  • oznaczenie stron kontraktu,
  • przedmiot kontraktu,
  • zobowiązania zawodnika,
  • zobowiązania klubu,
  • wynagrodzenie zawodnika,
  • okres obowiązywania kontraktu,
  • zasady odsuwania zawodnika od gry w I zespole klubu;
  • regulacje określające zasady przeprowadzania tzw. transferu czasowego;
  • klauzula tajemnicy;
  • postanowienia końcowe.

Z uwagi na wcześniejsze omówienie większości z nich przy okazji analizy postanowień kontraktu zawodniczego w formie umowy o pracę pozostały do zanalizowania takie zagadnienia, jak: wynagrodzenie zawodnika; zasady jego odsuwania od gry w I zespole; regulacje określające zasady przeprowadzania tzw. transferu czasowego oraz postanowienia końcowe. Są to zagadnienia dość obszerne, na wskroś specyficzne, występujące tylko na gruncie zobowiązań sportowych, decydujące w sposób zasadniczy wraz z postanowieniami, określającymi katalog praw i obowiązków zawodnika o charakterze więzi prawnej, łączącej zawodnika z klubem

Określenie kwoty wynagrodzenia

Wynagrodzenie zawodnika jest zazwyczaj określane jedną kwotą, do której dochodzą jeszcze określone w różnych regulaminach świadczenia premiowe. Spotyka się także, choć jest to stosunkowo rzadkie zjawisko, kontrakty o bardzo rozbudowanych postanowieniach kontraktowych:

  • o wynagrodzeniu zasadniczym wypłacanym miesięcznie z tytułu realizacji kontraktu;
  • o automatycznym podwyższaniu powyższego wynagrodzenia zasadniczego z tytułu np.: rozegrania określonej liczby meczów w kadrze I zespołu (np.: po 20, 40, 60 i 80% spotkań);
  • o tym, iż za mecz rozegrany (dla powyższych ustaleń) uważać się będzie taki, w którym zawodnik przebywał na boisku przez minimum 45 minut;24
  • o dokonywaniu waloryzacji wynagrodzenia o stopień inflacji co 3 lub 6 miesięcy;
  • o tym, iż poza wynagrodzeniem zasadniczym zawodnikowi przysługiwać będą tez nagrody za wyniki sportowe, określone w stosownym regulaminie;
  • o zgodzie zawodnika na dokonywanie potraceń z jego wynagrodzenia (według stosownego regulaminu), w przypadku postępowania niezgodnego z katalogiem obowiązków zawodniczych;25
  • o tym, iż zawodnik traci prawo do powyższego wynagrodzenia w wysokości proporcjonalnej do okresu niewystępowania w I zespole i ze prawa tego klub nie będzie egzekwował, gdy będzie to spowodowane kontuzję , jakie doznał zawodnik w czasie meczu lub treningu.
  • o tym, iż zapłata wynagrodzenia nastąpi z zachowaniem wszelkich przepisów podatkowych obowiązujących w momencie płatności.

Zasadnicze wątpliwości wywołuje tutaj jedynie postanowienie o tym, iż zawodnik traci prawo do wynagrodzenia w wysokości proporcjonalnej do okresu niewystępowania w I zespole.26 Mechanizm powyższy wskazuje moim zdaniem na to, iż wolą stron kontraktu jest ustalenie, jako minimalnego poziomu wynagrodzenia, kwoty równej owemu wynagrodzeniu zasadniczemu (np. za rozegranie przez zawodnika od 0 do 19% spotkań mistrzowskich w danej rundzie rozgrywkowej). W takiej sytuacji nawet przesunięcie zawodnika do II zespołu nie pozbawia go prawa do wynagrodzenia zasadniczego. Przeciwne rozumowanie i działanie, np. przesunięcie zawodnika do II zespołu na okres np. 2 sezonów, jako sprzeczne z celem umowy i pozbawiające zawodnika źródła utrzymania przez ten czas, nie może spotkać się z aprobatą . 

Powyższe postanowienie kontraktu jako sprzeczne z przeznaczeniem prawa oraz z zasadami współżycia społecznego, nie może korzystać z ochrony (art. 58 KC w zw. z art. 5 KC).

Zasady odsuwania zawodnika od gry w I zespole mają na celu głównie zapewnienie klubowi możliwości swobodnego "dysponowania zawodnikiem", w sytuacji obniżenia się jego poziomu sportowego (gdy nie ma możliwości dokonania np. transferu czasowego) lub w okresie rekonwalescencji po przebytej kontuzji. W drugim zespole zawodnik taki może trenować oraz jednocześnie walczyć o miejsce w podstawowym składzie. Zazwyczaj w kontraktach zawodniczych spotyka się dość skrótowe postanowienia o tym, iż w pierwszej kolejności decyzję o odsunięciu zawodnika od występowania w I zespole podejmuje trener tegoż zespołu. Decyzja taka powinna mieć formę pisemną oraz zawierać uzasadnienie. Zazwyczaj swoistą "drugą instancję " w tych sprawach jest zarząd klubu, który zatwierdza decyzję trenera, po wysłuchaniu wyjaśnień zawodnika.

Wypożyczenie

Wypożyczenie
Umożliwienie zawodnikowi brania udziału w rywalizacji ligowej oraz podnoszenie swych umiejętności, gdy nie wystarczają one do występowania w macierzystym (zatrudniającym go) klubie.

Co się zaś tyczy regulacji, określających zasady przeprowadzania tzw. transferu czasowego (wypożyczenia), to należy stwierdzić, iż operacje takie mają na celu głównie umożliwienie zawodnikowi brania udziału w rywalizacji ligowej oraz podnoszenie swych umiejętności, gdy nie wystarczają one do występowania w macierzystym (zatrudniającym go) klubie. Jeżeli zawodnik ten po okresie wypożyczenia spełniać będzie oczekiwania kadry szkoleniowej, może powrócić do gry w zatrudniającym go klubie. W przeciwnym razie może być "transferowany" definitywnie do innego klubu, niekoniecznie tego, w którym występował w ramach transferu czasowego.

Dla realizacji powyższych operacji, w pierwszej kolejności umieszcza się w kontraktach zawodniczych postanowienia o tym, iż jego strony zastrzegają sobie możliwość dokonania czasowego transferu zawodnika do gry w innym klubie za obopólnym porozumieniem. W kontraktach spotyka się także postanowienia mówiące, ze podczas takiego wypożyczenia wypłata wynagrodzenia ulegnie wstrzymaniu przez cały jego okres. Jednocześnie strony kontraktu zastrzegają, iż zawodnik może powrócić przed upływem terminu takiej umowy (transferu czasowego) do macierzystego klubu za zgodą wszystkich zainteresowanych stron, a po upływie okresu transferu czasowego staje się automatycznie piłkarzem tego klubu.

Pewne wątpliwości budzi poprawność jurydyczna postanowienia przewidującego, iż w przypadku transferu czasowego do innego klubu krajowego lub zagranicznego okres czasu, na jaki zawarto kontrakt, ulega przedłużeniu o okres tego transferu. Można sobie wyobrazić bowiem sytuację, w której zawodnik jest transferowany czasowo do różnych klubów przez okres kilku, nie zawsze następujących po sobie, lat. Postanowienie to, czyniąc z takiego Kontraktu de facto i de iure umowę na czas "bliżej nieokreślony", nie może spotkać się z aprobat . 

Wśród tych innych postanowień można wymienić np.:
  1. zobowiązanie się zawodnika do przekazania na rzecz klubu wyłącznego prawa do dysponowania jego kart zawodniczą ; 
  2. przekazanie przez zawodnika na rzecz klubu na okres obowiązywania niniejszego kontraktu wyłącznego prawa do pośrednictwa w sprawach transferowych;27
  3. zobowiązanie do podjęcia przez klub działań marketingowych, zmierzających do promowania zawodnika na arenie krajowej i międzynarodowej;
  4. określenie tzw. kwoty odstępnego - maksymalnej kwoty, jak klub może żądać tytułem ekwiwalentu transferowego; jeżeli jakiś inny klub będzie gotów zapłacić tę kwotę, to do sfinalizowania transferu konieczne jest tylko uzyskanie zgody samego zawodnika; dotychczasowy klub nie może juz nic pertraktować;28
  5. zobowiązanie zawodnika do nieodpłatnego uczestniczenia we wszelkich nagraniach telewizyjnych, wywiadach radiowych i innych akcjach promocyjnych i imprezach, organizowanych przez klub lub jego sponsorów;
  6. wyrażenie zgody na nieodpłatne wykorzystywanie i przetwarzanie w celach reklamowych wizerunku zawodnika i jego danych osobowych przez klub sportowy i inne podmioty z nim współpracujące;
  7. zastrzeżenie kar umownych, stosowanych w przypadku niedotrzymania postanowień kontraktu;29
  8. przydzielenie zawodnikowi samochodu służbowego;
  9. przydzielenie zawodnikowi służbowego mieszkania;
  10. postanowienia dotyczące ubezpieczenia zawodnika;30
  11. postanowienia, zgodnie z którymi kontrakt ulegnie automatycznemu rozwiązaniu w przypadku orzeczenia lekarskiego (lekarz sportowy), popartego specjalistycznym badaniem, zabraniającego zawodnikowi startu w zawodach.31
  • zobowiązanie się klubu sportowego do organizowania bezpłatnych treningów na sali, lodowisku i torze żużlowym, udostępniając bezpłatnie metanol;
  • zobowiązanie się klubu do pokrywania kosztów obozów;
  • postanowienie o tym, iż sparingi (mecze kontrolne), traktowane będą jako specjalistyczne zajęcia treningowe;
  • ustalenie wysokości nagród za wyniki sportowe w pozostałych rozgrywkach organizowanych przez PZM;
  • ustalenie umownych kar pieniężnych za niewykonywanie postanowień kontraktu i łamanie dyscypliny klubowej;
  • uzgodnienia dodatkowe wynikające z negocjacji w zakresie podpisania kontraktu zawodowego (np. ze klub przekaże nieodpłatnie w użytkowanie motocykle żużlowe wraz z wyposażeniem osobistym będącym na stanie zawodnika aż do ich fizycznego zużycia; ustalenie kwoty za podpisanie kontraktu (wynagrodzenie kontraktowe), która zostanie przekazana w określonej formie i czasie (tzw. raty kontraktowe);
  • postanowienia końcowe (okres obowiązywania kontraktu; ustalenie definitywnej kwoty transferowej po zakończeniu kontraktu).

Podsumowanie

Reasumując, wyżej przedstawiony obraz treści profesjonalnych kontraktów sportowych skłania do stwierdzenia, iż umowy te tworzą węzeł obligacyjny pomiędzy zawodnikiem profesjonalnym a klubem, dając im legitymację do brania udziału we współzawodnictwie profesjonalnym organizowanym przez właściwy polski związek. Niestety, jak wynika z powyższej analizy, kontrakty te zabezpieczaj głównie interesy klubów, na co wskazuje ogromne rozbudowanie postanowień, określających obowiązki zawodnicze. Powinno to skłonić sportowców do podejmowania skuteczniejszej walki o swe interesy, aż do maksymalnego32 zrównania ich pozycji. Celowi temu służyć powinno przede wszystkim właściwe kształtowanie wzajemnych praw i obowiązków stron zawodniczego stosunku prawnego.

Przypisy
  1. ↑Wzory takie obowiązują np. w PZPN i ZPRP
  2. ↑"Zawodnikami posiadającymi status zawodnika profesjonalnego są osoby uprawiające sport na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej i otrzymujące za to wynagrodzenie".
  3. ↑Por. A. Kijowski, Status prawny sportowca zawodowego [w:] Prawne problemy sportu zawodowego, PTPS, "Sport i prawo" nr 3, Wydawnictwo Poznańskie 1995, s. 39 i nast.; 0 dyferencjacji prawa pracy czytaj takie: W. Szubert, Zarys prawa pracy. Warszawa 1976, PWN, s. 48-51, oraz J. Jon­czyk, Prawo pracy. Warszawa 1995, PWN, s. 34-36.
  4. ↑Jak zauważa A. Kijowski: "Profesjonalne uprawianie sportu wyczynowego staje się wykonywaniem szczególnego rodzaju pracy, poprzez którą klub sportowy może odpłatnie świadczyć miłośnikom sportu specyficzne usługi kulturalne", [w:] Sytuacja prawna sportowca wyczynowego, Warszawa-Poznan 1984, PWN, s. 29.
  5. ↑Np. mecze kontrolne, towarzyskie, okazjo­nalne itp.
  6. ↑A. Kijowski, Status prawny pracownika wykonującego czynności zawodnika sportowego, "Nowe Prawo" 1982, nr 9-10, s. 66. Autor ten oparł swój pogląd na twierdzeniu wyrażonym w literaturze prawa pracy przez S. M. Grzybowskiego w pracy Wstęp do nauki prawa pracy. Kraków 1947, Księgarnia Powszechna, na s. 84: "Gdy zwykle nie jest pracą gra sportowa, stają się nią te same czynności, wykonywane przez dżokeja na wyścigach konnych, zawodowca przy grze w piłkę nożną itp."
  7. ↑Np. art. 5 zasad piłkarskich przewiduje expressis verbis jako wyłączny rodzaj kon­traktów -kontrakty na czas określony (ad solemnitatem).
  8. ↑Określanego takie mianem ekwiwalentu za wyszkolenie. Szerzej na ten temat pisze A. Kijowski, Sytuacja prawna..., s. 167 i nast.
  9. ↑Patrz § 40 statusu piłkarza oraz Uchwala nr 7/108 z dnia 15 października 1999 roku Prezydium Zarządu PZPN, będąca aktem wykonawczym do niego.
  10. ↑Postanowienia takie spotkałem jedynie w kontraktach, zawieranych w klubach sportowych, rywalizujących w sporcie kolarskim.
  11. ↑Umowa o pracę jest idealnym rodzajem więzi prawnej łączącej zawodnika z klu­bem sportowym rywalizującym w zespołowych dyscyplinach sportu. W dyscyplinach indywidualnych natomiast doskonale to zadanie spełniają umowy cywilnoprawne.
  12. ↑W praktyce spotyka się określenie miejsca wykonywania pracy w sposób następujący: siedziba pracodawcy oraz inne miejsca przez niego wskazane, a w szczególności miejsca, w których odbywają się zawody, zgrupowania, mecze ( w tym kontrolne) i obozy kondycyjne, zarówno w kraju jak i za granicą
  13. ↑Patrz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 3 lipca 1998 roku w sprawie zasad ustalania oraz wysokości należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej w kraju i za granicą (Dz. U. Nr 89, poz. 568, ze zm.).
  14. ↑W związku z tym należy wysnuć wnio­sek, iż obowiązek sprecyzowania w umo­wie o pracę terminu rozpoczęcia pracy, do­tyczy tylko przypadków, gdy rozpoczęcie pracy ma następie w terminie późniejszym niż dzień zawarcia umowy.
  15. ↑Więcej na temat warunków wynagradza­nia za pracę znaleźć można w opracowaniach J. Brol, Wynagrodzenie za pracę Warszawa 1977; Wydawnictwo Prawnicze; M. Sewerynski, Wynagrodzenie za pracę - pojęcie, regulacja i ustalenia, Warszawa 1981, PWN; M. Swięcicki, Prawo wynagrodzenia za pracę , Warszawa 1963, PWN.
  16. ↑Powinno to być "godziwe wynagrodzenie" -art. 13 KP; zob. szerzej: Z. Jacukowicz, Płaca godziwa to wymóg europejskiej karty społecznej, Płaca i Zabezpieczenie Spo­łeczne 1994, nr 5, s. 36.
  17. ↑Więcej na ten temat zobacz w takich pu­blikacjach jak np.: Marek Citko, gracz nawrócony piłką posłuszny -autorstwa Błażeja Torańskiego "Polityka" nr 37 (2054), 14.10.1996. s. 78-79 oraz: Marek Citko prywatnie -rozmowa z piłkarzem autor­stwa Anny Spychalskiej. "Piłka Nożna Plus" nr 9, 1996, s. 10-12.
  18. ↑Więcej o kształtowaniu wynagrodzenia za pracę oraz o przyznawaniu innych świadczeń w ramach u.z.p. można przeczytać w opracowaniu autorstwa G. Gożdziewicza, Układy zbiorowe pracy komentarz; O. W. Branta 1994 ., s. 37-62.
  19. ↑Więcej na temat wagi kwalifikacji pracownika przy zawieraniu umowy o pracę zobaczą w rozprawie autorstwa U. Jackowiak: Kwalifikacje pracownicze w stosunku pracy, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Ze­szyty Naukowe. Gdańsk 1987, s. 32-81; por. takie postanowienie SN z dnia 23 kwietnia 1975 r., I PZ 11/75, Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowej 1975 r., nr 11, poz. 243.
  20. ↑A. Kijowski zauważa, iż premia sportowa występuje z reguły jako składnik systemu wynagradzania sportowców profesjonal­nych i ma na celu stymulowanie ilościo­wych lub jakościowych efektów pracy spor­towej, Sytuacja prawna..., s. 40, 21Por. Uchwałą SN z dnia 8 
  21. ↑Por. Uchwałą SN z dnia 8 stycznia 1976 roku (I PZP 50/76, Orzecznictwo Sądu Najwyższego -nr 6/1976, poz. 129).
  22. ↑Art. 28 ust. 1 zasad piłkarskich przewidu­je, że: "Czas wykonywania obowiązków kontraktowych przez zawodnika określony jest wymiarem jego żądań wynikających z zawartego kontraktu".
  23. ↑Por. Wzór kontraktu -umowy cywilno­prawnej, uchwalony przez PZPN (załącz­nik nr 2 do Uchwały nr I/1 z dnia 18 lutego 2000 roku Zarządu PZPN).
  24. ↑Postanowienia takie powodowały niejed­nokrotnie wiele kontrowersji; np. jak donosiły media sportowe, władze klubu ŁKS "Ptak" Łódź SSA, aby nie wypłacają za­wodnikowi Markowi Saganowskiemu zwiększonego wynagrodzenia, nakazały trenerowi, aby w ostatnich meczach sezo­nu nie umieszczał go w kadrze zespołu.
  25. ↑Patrz -przy umowie o pracę -art. 91 KP.
  26. ↑W tym miejscu wylania się wyższość umowy o pracę nad umową cywilno­prawną (patrząc od strony zawodniczej). Przy umowie o pracę takie postanowie­nie byłoby z mocy prawa nieważne -art. 18 KP.
  27. ↑Por. uwagi do wyroku SN z dnia 9 kwiet­nia 1997 roku (I PKN 69/97), poczynione w krytycznej głosie autorstwa W. Cajsla, "Przegląd Sądowy" 1999, nr 1, s. 111 i nast.
  28. ↑Powyższe sprawia, iż jest to instytucja sto­sunkowo rzadko spotykana w praktyce ob­rotu w polskim sporcie.
  29. ↑Według przepisów art. 483-485 KC; Wspomnieć należy, iż czasami wysokość powyższych kar umownych jest niemalże abs­trakcyjna. Biorąc np. pod uwagę wysokość wynagrodzenia zawodnika na poziomie np. 4000 zl, zobowiązanie do zapłaty kary umownej w wysokości np. 100 mln $, sta­nowi poziom niemalże "księżycowy", oraz jednocześnie w realiach polskiego sportu niemożliwy do wyegzekwowania. Zatem powstaje pytanie o sens zamieszczania ta­kich klauzul w treści kontraktów zawod­niczych.
  30. ↑Szerzej na ten temat Ubezpieczenia w sporcie, praca zbiorowa pod red. A. Włosiewicza, Polskie Towarzystwo Prawa Sporto­wego, Seria "Sport i prawo", nr 5, Wydaw­nictwo Poznańskie, Poznań 1996.
  31. ↑Konieczność umieszczania takich postanowień w treści kontraktów zawodników profesjonalnych jest oczywista. Ma to na celu, przede wszystkim, dbałość o życie i zdrowie zawodnika. Należy mieć na uwadze to, iż przy zawieraniu kontraktu w formie umowy o pracę, klub-pracodawca może uzależnić nawiązanie stosunku pra­cy od wykonania wcześniej odpowiednich, specjalistycznych badan lekarskich. Poza tym warunek przedstawienia zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego, że wykonywanie pracy danego rodzaju nie zagraża zdrowiu pracownika, jest jednym z wymo­gów, jakie trzeba spełnić przy zatrudnia­niu pracowników młodocianych (wynika z treści art. 229 zd. 2 KP).
  32. ↑Piszę maksymalnym, gdyż całkowite zrównanie pozycji stron zawodniczego sto­sunku prawnego jest niemożliwe. Zawsze klub sportowy będzie "mocniejszy" -choćby ekonomicznie.
Wszystkie grafiki, zdjęcia, teksty oraz same strony www podlegają ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim. Używanie ich w jakikolwiek sposób bez uprzedniego, pisemnego zezwolenia jest zabronione i może spowodować pociągnięcie do odpowiedzialności cywilnej i karnej w maksymalnym zakresie dopuszczalnym przez prawo.
Oceń artykuł:
  • 2.45 z 5 gwiazdek
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Średnia ocena: 2.45
Artykuły mogą być komentowane tylko i wyłącznie przez zalogowanych użytkowników.
Jeżeli nie posiadasz konta w naszej Akademii - założ je już dziś.

Copyright by Grupa Codex Projekt i realizacja: Grupa Łukasz Piec